ภาวะหลังคลอดที่คุณแม่ไม่ควรมองข้ามโดยเฉพาะอาการผมร่วง !

การมีลูกนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย นับตั้งแต่ช่วงตั้งครรภ์ก็ต้องดูแลเอาใจใส่ชีวิตประจำวันของคุณแม่เป็นพิเศษ เพราะสภาพร่างกายและจิตใจของคุณแม่จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างสิ้นเชิง อีกทั้งยังต้องคอยบำรุงเพื่อให้ลูกในท้องปลอดภัยแข็งแรง ยิ่งไปกว่านั้นหลังจากคลอดลูกออกมาแล้วคุณแม่ยังต้องพบกับภาวะหลังคลอดต่าง ๆ ที่ยังต้องคอยดูแลตัวเองแบบไม่จบไม่สิ้น 

ภาวะหลังคลอดของคุณแม่

ภาวะหลังคลอดมีสาเหตุหลัก ๆ มาจากการเปลี่ยนของฮอร์โมนในร่างกายคุณแม่ที่จะลดต่ำลงหลังจากคลอดลูกออกมาแล้วราว 5-6 สัปดาห์ ซึ่งฮอร์โมนที่ว่านี้คือ ฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน โดยภาวะหลังคลอดจะแบ่งออกเป็น 2 ด้าน คือ ด้านจิตใจและด้านร่างกาย

ภาวะหลังคลอดทางด้านจิตใจหรืออารมณ์

1. ภาวะเศร้าหลังคลอด (Postpartum blue) เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน ภาวะนี้จะส่งผลกับคุณแม่มือใหม่เป็นอย่างมากเพราะไม่เคยได้รับมือกับภาวะนี้มาก่อน ซึ่งอาการคือ หงุดหงิด เศร้า เสียใจง่าย ร่างกายอ่อนเพลีย เหนื่อยล้า นอนไม่ค่อยหลับ มีความวิตกกังวล ภาวะนี้จะเกิดประมาณ 5 วันหลังคลอดและจะหายไปเองภายใน 2 สัปดาห์ขึ้นอยู่กับคุณแม่แต่ละคน ไม่จำเป็นต้องเข้ารับการรักษา
2. โรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum depression) เกิดจากความผิดปกติของอารมณ์หลังคลอดอาจมีได้ตั้งแต่ระดับปานกลางไปจนถึงระดับรุนแรง เช่น นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร อยู่ ๆ ก็อยากร้องไห้ หงุดหงิดง่าย และอาจถึงขั้นทำร้ายตนเองและลูก โดยโรคนี้จะต้องมีคนในครอบครัวเคยป่วยมาก่อน หรืออาจจะมีความเครียดระดับสูงรวมถึงความผิดปกติทางอารมณ์จึงจะมีแนวโน้มเป็นโรคซึมเศร้าหลังตลอด ซึ่งมีระยะเวลาตั้งแต่ 2 สัปดาห์ขึ้นไป บางรายอาจจะนานเป็นเดือนหรือบางคนนานถึงปี คุณแม่ที่เป็นจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาที่ถูกต้องจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและได้รับการดูแลเอาใจใส่อย่างดีจากครอบครัว

ภาวะหลังคลอดทางด้านร่างกาย

1. เต้านมคัดตึงบวม ก่อนตั้งครรภ์และเป็นประจำเดือนคุณแม่มักจะเคยมีอาการนี้มาแล้ว และเมื่อหลังคลอดก็ยังคงมีอาการนี้อยู่เป็นเรื่องปกติ แต่จะมีอาการเพิ่มเติมคือ ครั่นเนื้อครั่นตัวเหมือนจะไม่สบาย เพราะเต้านมมีน้ำนมบรรจุอยู่เต็มไปหมดและไม่ถูกระบายออก ส่งผลให้เกิดแรงดันสูงภายในเต้าจนไปขัดขวางการไหลของน้ำนมนั่นเอง ควรประคบน้ำอุ่นประมาณ 10 นาที นวดคลึงเต้านมและให้ลูกน้อยได้ดูดนมทุก 2-3 ชั่วโมง เพื่อเป็นการระบายน้ำนมออก
2. ท้องผูก เกิดจากการเจ็บแผลคลอดบุตรจนไม่อยากถ่ายอุจจาระ หรือคุณแม่บางคนอาจมีภาวะริดสีดวงทวารร่วมด้วย 2 สิ่งนี้ทำให้เกิดอาการท้องผูกตามมา ดังนั้นควรรับประทานผักผลไม้ที่มีเส้นใยสูง และดื่มน้ำให้มากเพื่อให้ขับถ่ายง่ายยิ่งขึ้น
3. กลั้นปัสสาวะไม่ได้ การคลอดบุตรจะทำให้กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานยืดออก เมื่อไอ จาม หรือหัวเราะ อาจมีปัสสาวะเล็ดออกมาได้ แต่ภาวะนี้ไม่ได้เป็นอันตรายและสามารหายได้เองประมาณ 3 สัปดาห์หรือในบางรายอาจนานกว่านั้น ระหว่างที่มีอาการนี้ควรใส่ผ้าอนามัยเพื่อป้องกัน และหมั่นบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานโดยการขมิบและคลายบริเวณช่องคลอด ทวารหนัก และช่องปัสสาวะ ขณะขมิบให้หายใจเข้า ขณะคลายให้หายใจออก
4. น้ำคาวปลา เป็นเนื้อเยื่อและเลือดที่ไหลออกมาจากโพรงมดลูกหลังการคลอด เกิดจากการหลุดลอกของตัวรก ช่วง 3-4 วันแรกหลังคลอดจะมีน้ำคาวปลาเยอะและเป็นสีแดงสด คุณแม่ควรใส่ผ้าอนามัยและเปลี่ยนแผ่นใหม่บ่อย ๆ โดยทั่วไปจะมีน้ำคาวปลาไปประมาณ 3 สัปดาห์แต่ในบางรายอาจนานถึง 6 สัปดาห์แตกต่างกันไป
5. ผิวแตกลาย ร้อยละ 90 คุณแม่หลังคลอดมักจะมีหน้าท้องแตกลายเป็นริ้วสีแดงหรือชมพูตามสภาพผิวของแต่ละคน ผิวแตกลายนี้เกิดจากการขยายขนาดของผิวหนังอย่างรวดเร็วขณะตั้งครรภ์ และจะค่อย ๆ จางลงเมื่อเวลาผ่านไป สามารถใช้ครีมทาผิวหรือแก้ท้องลายเพื่อลดเลือนได้
6. ผมร่วงหลังคลอด ระดับฮอร์โมนที่เพิ่มขึ้นขณะตั้งครรภ์ส่งผลให้อัตราการงอกใหม่ของเส้นผมที่มากขึ้นตอนนั้นคุณแม่จึงมีผมดกดำหนา แต่หลังจากคลอดบุตรแล้วระดับฮอร์โมนมีการเปลี่ยนแปลงอีกครั้ง ทำให้เกิดผมร่วงมากกว่าปกติ จริง ๆ แล้วอาการนี้ไม่ได้ผิดปกติเป็นอาการที่คุณแม่คนไหนก็ต้องเจอ ซึ่งมันจะหายไปเองภายใน 6-12 เดือน แต่หากคุณแม่คนไหนใจร้อนไม่อยากรอนานถึงปีก็สามารถดูแลตัวเองตามวิธีเหล่านี้เพื่อลดอาการผมร่วงได้

วิธีรับมืออาการผมร่วง

1. ตัดผมให้สั้นขึ้น เพราะผมสั้นต้องการสารอาหารน้อยกว่าทำให้สารอาหารเหล่านั้นไปเลี้ยงเส้นผมได้มากขึ้นและอาจทำให้ผมร่วงน้อยลง
2. ใช้แชมพูที่ช่วยเพิ่มวอลลุมให้แก่เส้นผม และไม่ควรใช้ครีมนวดที่มีความเข้มข้นมากเกินไป
3. หลีกเลี่ยงการหวีผมบ่อย เพราะเป็นการรบกวนหนังศีรษะและอาจทำให้ผมขาดหลุดร่วงมากยิ่งขึ้น
4. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ อย่างวิตามินบำรุงร่างกายและควรทานอาหารให้ครบ 5 หมู่